W ostatnich 20. latach system emerytalny w Polsce był wielokrotnie zmieniany. Korekty były tak częste, że pojawiło się wiele błędnych informacji dotyczących funkcjonowania systemu emerytalnego we wszystkich jego filarach. Sprawdź, które informacje i obawy można zaliczyć do sfery mitów. O to 10 najczęstszych mitów dotyczących naszej emerytury z pierwszego, drugiego i trzeciego filaru.
Gdybym składki, które wpłacam do ZUS, trzymał na zwykłej lokacie bankowej, miałbym o wiele wyższą emeryturę.
Składki przekazywane do ZUS są zapisywane na dwóch kontach: 12,22% w I filarze oraz 5% na tzw. subkoncie w II filarze (lub 7,3%, jeżeli nie jesteśmy uczestnikiem OFE). W I filarze składki są waloryzowane wskaźnikiem wzrostu funduszu płac, nie mniej niż o poziom inflacji. W związku z tym stopa waloryzacji jest tym wyższa, im wyższe jest średnie wynagrodzenie i mniejsze bezrobocie. W okresie ostatnich trzech lat waloryzacja była bardzo wysoka. W 2015 roku wynosiła 5,37%, w 2016 roku 6,37%, natomiast w 2017 roku prawdopodobnie będzie jeszcze wyższa. Oprocentowanie lokat bankowych nie przekracza 2% w skali roku, jest więc dużo niższe od stopy waloryzacji w I filarze. Również składki zapisywane na subkoncie są waloryzowane według wyższej stopy niż oprocentowanie lokat. Są wyliczane na podstawie średniego wzrostu PKB w okresie ostatnich 5 lat.
Sprawdź, jakie były stopy rocznej waloryzacji w I filarze od 2000 roku: http://www.zus.pl/wskazniki-waloryzacji-rocznej.
ZUS wypłaca kobietom niższe emerytury, ponieważ statystycznie żyją one dłużej od mężczyzn.
ZUS oblicza emeryturę na podstawie średniego trwania życia w wieku przechodzenia na emeryturę dla obu płci. Emerytury kobiet w porównaniu do mężczyzn są niższe z innych powodów: na ogół niższych zarobków – niższej sumy wpłaconych składek, a także wcześniejszego przechodzenia na emeryturę – w wieku 60 lat.
Mężczyźni żyją przeciętnie 73,9 lat, dlatego przechodząc na emeryturę w wieku 65 lat, będą ją otrzymać średnio przez 9 lat.
Przeciętna długość życia ustalona na poziomie 73,9 lat uwzględnia całą populację mężczyzn, a więc także tych, których zgon nastąpił przed uzyskaniem wieku emerytalnego. Dlatego średnie trwanie życia mężczyzn, którzy dożyli wieku 65 lat, jest o kilka lat dłuższe, niż przeciętny wiek Polaka.
Każdy dodatkowy rok pracy zwiększa emeryturę wypłacaną z ZUS o około 6-7 procent, ponieważ zwiększa się suma wpłat, która zostanie podzielona przez mniejszą liczbę miesięcznych wypłat.
Nie zawsze. Może się zdarzyć, że hipotetyczna emerytura obliczona w wyniku podzielenia sumy zwaloryzowanych składek przez średnie trwanie życia, będzie niższa od emerytury minimalnej wynoszącej 1029,80 zł. W takim przypadku ZUS wypłaca emeryturę minimalną. Jeżeli dana osoba, pozostając na rynku pracy o kolejny rok, nadal będzie miała zbyt mały kapitał, aby otrzymywać emeryturę wyższą od minimalnej, to kolejny rok pracy nie spowoduje wzrostu emerytury.
Opłaty pobierane przez PTE zarządzające otwartymi funduszami emerytalnymi są bardzo wysokie.
PTE pobierają dwa rodzaje opłat – opłatę potrącaną od kwoty składki nie wyższą niż 1,75%, a także opłatę od aktywów – średnio około 0,3% w skali roku. Poziom tych opłat jest wielokrotnie niższy w porównaniu do opłat, jakie ponosimy inwestując oszczędności w funduszach akcji. Dla porównania średnia opłata za zarządzanie w funduszach akcji polskich wynosi około 3% rocznie, czyli jest 10 razy wyższa od opłaty za zarządzanie w otwartych funduszach emerytalnych, które większość swoich aktywów inwestują w akcje.
IKE, IKZE, PPE i PPK to element systemu emerytalnego, dlatego może je spotkać to samo, co OFE.
OFE stanowią element systemu obowiązkowego i dlatego Trybunał Konstytucyjny mógł orzec, że środki gromadzone w otwartych funduszach emerytalnych nie są prywatne. IKE, IKZE, PPE a przyszłości także PPK nie należą do systemu obowiązkowego. Wszystkie te produkty jedynie „umownie” zaliczane są do tzw. III filara systemu emerytalnego. Oszczędności tam wpłacane są w pełni prywatne z takim samym statusem jak oszczędności gromadzone na tradycyjnych depozytach bankowych czy w funduszach inwestycyjnych.
Nie warto oszczędzać w IKE i IKZE, bo dostęp do środków uzyskam dopiero na emeryturze.
IKE i IKZE oferują ulgi i zachęty podatkowe, o których wielokrotnie pisaliśmy na naszym blogu. Skorzystamy z nich po spełnieniu określonych warunków, przede wszystkim tego, że z wypłatą środków wstrzymamy się do 60 roku życia (w przypadku IKE) i 65 roku (w IKZE). Długoterminowe oszczędzanie na kontach emerytalnych jest premiowane ulgami, ale nie jest konieczne. W dowolnej chwili możemy wycofać swoje oszczędności, nawet po miesiącu oszczędzania. W takim przypadku tracimy przywileje podatkowe: ulgę w podatku Belki w IKE oraz możliwość zapłacenie niższej stawki podatku PIT w IKZE.
Jeżeli wypłacę z IKE i IKZE pieniądze przed uzyskaniem uprawnień do wypłaty, to utracę możliwość założenia kont w przyszłości.
To bardzo często pojawiająca się błędna informacja. Uprawienia do ponownego założenia kont tracimy jedynie wówczas, gdy dokonamy wypłaty po osiągnięciu wieku 60 lub 65 lat, czyli z zachowaniem ulg podatkowych. Skoro już raz skorzystaliśmy z ulg, to nie możemy z takiej ulgi skorzystać ponownie. Jeżeli natomiast dokonamy wypłaty wcześniejszej, tzw. zwrotu, czyli wypłaty bez ulg podatkowych, to nadal zachowujemy prawo do ponownego założenia IKE lub IKZE.
IKZE jest mniej korzystne od IKE przy dziedziczeniu, bo spadkobiercy muszą zapłacić podatek PIT w wysokości 10%.
Gdy porównujemy jedynie opodatkowanie wypłaty, to IKE wydaje się korzystniejsze: spadkobiercy lub osoby wskazane nie zapłacą żadnego podatku. Jednak należy brać pod uwagę to, że w przypadku IKZE osoba oszczędzająca dostaje zwrot podatku PIT w kwocie odpowiadającej 18, 19 i 32. procentom kwoty wpłaty. Jeżeli ten zwrot zostanie przez właściciela zainwestowany ponownie, najlepiej na IKE, to spadkobierca otrzyma w sumie wyższą kwotę spadku. Co prawda kwota wypłaty z IKZE zostanie pomniejszona o 10% podatku PIT, ale otrzyma on również w spadku kwotę reinwestycji zwrotu podatkowego z IKE, która będzie dużo wyższa od podatku potrąconego z wypłaty pochodzącej z IKZE.
Jeżeli wypłacę pieniądze z IKZE przed ukończeniem 65 lat to zapłacę podatek Belki.
To najczęściej pojawiają się mit dotyczący systemu emerytalnego. W IKZE ulga w podatku Belki jest bezwarunkowa. Nie zapłacimy go także wówczas, gdy dokonamy wypłaty na wiele lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Z tego powodu IKZE jest korzystniejsze od IKE; wcześniejsza wypłata z IKE zostaje opodatkowana podatkiem od zysków kapitałowych.
