Pracownicze Plany Kapitałowe – czyli potocznie PPK to część reformy emerytalnej, która wzbudza coraz więcej pytań wśród Polaków. Bez względu na wiek, staż zawodowy i miejsce pracy, każdy chce wiedzieć, czym ta reforma różnić się będzie od poprzedniej. Sama nazwa nie mówi niczego. Toteż niewielu kojarzy, czego, kogo dotyczy i jakie niesie rzeczywiste skutki. W niniejszym artykule odpowiemy więc na pytanie, które króluje w dyskusjach – czy PPK to drugie OFE? Prześledzimy, kto i co w PPK odgrywa największą rolę. Opowiemy na pytanie, czy PPK Polakom jest w ogóle potrzebne.
Wiemy już, że Pracownicze Plany Kapitałowe będą obowiązkowe dla pracodawców i quasi-obowiązkowe dla pracowników. Przewidywana jest także dotacja z budżetu państwa, aby zachęcić obie strony do czynnego wspierania planu. Dobroduszność systemu w nowym projekcie emerytalnym wywołuje dyskusje dotyczącą charakteru tych środków: Czy będą one w pełni prywatne? Czy państwo będzie mogło „położyć na nich swoją łapę”?
Paweł Borys, szef Polskiego Funduszu Rozwoju zapewnia, że PPK są systemem w pełni dobrowolnym i prywatnym, mówiąc: – „PPK nie można porównywać do OFE. To będą prywatne oszczędności”.
Nie ważne, kto ukradł – ważne kto rozdaje
– Jeśli to są wasze pieniądze, to spróbujcie nimi zadysponować – mówił kilka lat temu Donald Tusk, gdy dokonywał tzw. „pierwszego rozbioru OFE”.
Temat jest kontynuowany przez ówczesny rząd: – My nie tylko nie upaństwawiamy tych środków, my robimy coś odwrotnego – my chcemy je w ogromnej większości sprywatyzować. Przekazać je ludziom, tym osobom, na których kontach są zapisane te środki OFE – podkreślał wielokrotnie premier Mateusz Morawiecki w wywiadach dla mediów.
Uzupełnieniem tych wypowiedzi są także zapewnienia, że środki zgromadzone w czasie uczestnictwa w Pracowniczych Planach Kapitałowych – również będą prywatne.
Warto jednak zauważyć, że wokół samej reformy OFE i przekazania zgromadzonych tam oszczędności – rząd na razie milczy. Za to coraz bardziej szczegółowo opisywane są zasady czerpania korzyści z uczestnictwa w PPK.
- Przeczytaj także: Dlaczego rząd mógł zabrać oszczędności z OFE? 5 pytań do eksperta
PPK – rządowe zachęty będzie można łatwo stracić
Pracownik, którego obowiązywać będzie PPK może m.in. stracić część aktywów, która jest finansowana z budżetu państwa w formie corocznych dopłat w kwocie 240 zł oraz opłaty powitalnej w wysokości 250 zł. W jakich okolicznościach? Na szczęście tylko od siebie zależnych.
Bardzo ważne z punktu bezpieczeństwa środków gromadzonych w PPK (podobnie jak w IKE i IKZE) jest prawo uczestnika do wypłaty środków w dowolnym momencie, także przed ukończeniem 60 roku życia. Wówczas mamy do czynienia z tzw. zwrotem. Jednak w takich okolicznościach pracownik będzie musiał oddać dotację z budżetu.
Pracownik może stracić jedynie część aktywów PPK pochodzącą z dopłat z budżetu i to jedynie na własne życzenie – dokonując wypłaty środków przed ukończeniem 60 roku życia.
Dopłata od pracodawcy do PPK może się zmniejszyć
Również kwota pochodząca z wpłat finansowanych przez pracodawcę zostanie obniżona o 30% – jeżeli podejmiemy decyzję o wcześniejszej wypłacie pieniędzy z PPK. Nie zostanie nam odebrana, ponieważ trafi na nasze konto emerytalne prowadzone w ZUS.
Dokonując zwrotu środków – zapłacimy też podatek Belki i stracimy dodatkową część oszczędności. Nie jest nowa informacja. Każdy, kto samodzielnie dba o prywatną emeryturę, inwestując oszczędności np. w ramach IKE lub należy do Pracowniczego Planu Kapitałowego, zna ten zapis.
PPK pozwala wycofać środki wcześniej bez kosztów w dwóch sytuacjach
Możemy uniknąć wymienionych wyżej kosztów wcześniejszego wycofania środków. Są dwa wyjątki, gdy nie będziemy musieli zwracać dotacji, płacić podatku Belki oraz oddawać 30% wpłat finansowanych przez pracodawcę do ZUS.
Możliwa jest wypłata do 25% wartości środków w przypadku poważnego zachorowania pracownika, współmałżonka lub dziecka, a nawet 100% środków jako wkład własny na zakup mieszkania.
Zgromadzone pieniądze będą bezpieczne
Wpłaty w ramach PPK będą wnoszone do funduszy inwestycyjnych. Jest to najbezpieczniejsza forma powierzania oszczędności, ponieważ wyodrębniona z masy upadłościowej podmiotu zarządzającego, jakim jest towarzystwo funduszy inwestycyjnych spółka akcyjna. Fundusz inwestycyjny jest odrębną osobą prawną, inną niż TFI.
Gdyby doszło do upadłości firmy zarządzającej aktywa funduszu, czyli nasze oszczędności nie mogą być przedmiotem roszczeń wierzycieli TFI. W takim przypadku zarządzanie funduszem przekazywane jest innemu podmiotowi.
- Przeczytaj także: Ile zyskamy na PPK?
PPK to innowacja – ale tylko w Polsce
Pracownicze Plany Kapitałowe nie mają nic wspólnego z OFE. To zupełnie odrębny plan zachęcenia Polaków do zwiększania swoich oszczędności na przyszłość już w czasie aktywności zawodowej. Artykuł 3. 1. ustawy wskazuje dokładnie, że „PPK jest tworzony w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez uczestnika z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60 roku życia”.
PPK najbardziej podobne są do IKE i PPE. Rozwiązanie Indywidualnych Kont Emerytalnych jest całkowicie prywatne, każdy z nas może takie konto założyć i za jego pomocą oszczędzać i inwestować pieniądze w czasie aktywności zawodowej. Na rynku jest duży wybór takich form prywatnego gromadzenia środków emerytalnych. Najlepsze oferty były przez nas wielokrotnie analizowane. Warto je przejrzeć.
Podobny do PPK program, czyli Pracownicze Plany Emerytalne funkcjonuje na rynku od dawna. W obu przypadkach wpłatę pobiera się automatycznie od pensji pracownika, jednak w PPE składkę podstawową opłaca tylko pracodawca. PPK i PPE dają możliwość zwiększenia wysokości wpłaty. PPE są bardziej elastyczne, ponieważ zgromadzone środki można przenieść na swoje konto IKE oraz liczba podmiotów uprawniona do prowadzenia planu jest większa. W odróżnieniu od PPK – PPE możemy prowadzić w funduszu emerytalnym lub zakładzie ubezpieczeń.
Systemy zachęt podobne do Pracowniczych Planów Kapitałowych funkcjonują z powodzeniem w Europie i na świecie. Jednak tam, gdzie świadomość dotycząca finansów osobistych jest większa – prócz rozwiązań systemowych, ludzie chętnie korzystają z ofert dla prywatnego oszczędzania i inwestowania – podobnych do naszych rozwiązań IKE lub IKZE.
