Inwestowanie w OZE, czyli Odnawialne Źródła Energii, zdobywa na popularności w Polsce, stanowiąc interesującą opcję dla różnorodnej grupy inwestorów, którzy poszukują możliwości osiągnięcia zysku z fotowoltaiki. Dynamika wzrostu zainteresowania inwestowaniem w OZE jest wyraźna, a rola różnych podmiotów w ekosystemie inwestycyjnym ewoluuje. Dlaczego więc dziś warto inwestować w OZE w Polsce i ile można zarobić?
W erze zielonej transformacji i rosnącej świadomości ekologicznej — inwestowanie w OZE nie jest już domeną wyłącznie dużych graczy finansowych i branżowych. Widać znaczący wzrost zainteresowania tego typu inwestycjami wśród szerokiego spektrum inwestorów, którzy rozpoznają potencjał zysku z fotowoltaiki i innych form odnawialnych źródeł energii.
Komu inwestowanie w OZE się dziś opłaca?
Kilka lat temu, głównymi inwestorami w projekty związane z odnawialnymi źródłami energii były duże fundusze inwestycyjne, takie jak fundusze private equity, które dostrzegały potencjalny zysk z fotowoltaiki. Były one kluczowymi graczami finansowymi, zdolnymi do alokacji znacznych środków w innowacyjne projekty związane z OZE. Obok dużych podmiotów, w inwestowanie w OZE angażowały się również spółki energetyczne. W większości byli to inwestorzy branżowi, którzy rozwijali swoje portfele projektów OZE, dostosowując strategie do celów transformacji energetycznej oraz realizując specyficzne strategie biznesowe.
Natomiast drastyczny wzrost cen energii z okresu poprzedniego roku spowodował duży wzrost zainteresowania inwestorów prywatnych (ze względu na atrakcyjną stopę zwrotu) i przedsiębiorców spoza branży energetycznej (ze względu na budowanie większej niezależności energetycznej).
Wśród inwestorów największym zainteresowaniem cieszą się przede wszystkim projekty fotowoltaiczne – są najtańsze i jest ich najwięcej. Fotowoltaika stanowi ponad 50% mocy generowanej z OZE w Polsce.
W niniejszym tekście przyjrzymy się powodom, dla których inwestycja w projekty fotowoltaiczne może być tak atrakcyjna, biorąc pod uwagę możliwą do uzyskania stopę zwrotu i bezpieczeństwo takiej inwestycji.
Zysk z fotowoltaiki zdobywa uwagę inwestorów
Wraz z narastającym zainteresowaniem inwestowaniem w OZE, farmy fotowoltaiczne stają się coraz bardziej popularnym wyborem dla inwestorów w Polsce, poszukujących alternatywnych możliwości zysku na tle rosnących cen nieruchomości i mało atrakcyjnego warszawskiego rynku giełdowego.
Inwestorzy w Polsce wykazują wyraźne zainteresowanie aktywami materialnymi, takimi jak farmy fotowoltaiczne, zdając sobie sprawę z potencjału zysku z fotowoltaiki oraz z konieczności dywersyfikacji swojego portfela inwestycyjnego.
Tradycyjnie, główne aktywa materialne inwestorów to nieruchomości. Wśród nich największą część portfela zajmują mieszkania czy działki. Inwestowanie w OZE oferuje dodatkowe korzyści, takie jak stały, cykliczny dochód, a także służy jako jedna z metod dywersyfikacji aktywów materialnych. Dokonując porównania z tradycyjnymi sposobami inwestowania jak na przykład lokaty bankowe, które były dotychczas uważane za najbezpieczniejszy sposób lokowania pieniędzy na rynku finansowym, zysk z fotowoltaiki może okazać się bardziej atrakcyjny, zwłaszcza w obliczu spadającego oprocentowania lokat.
Zyski z fotowoltaiki — instrukcja przygotowania projektu inwestycji w OZE
Fluktuacje cen energii są wyraźnie widoczne na poniższym wykresie. Co istotne, spadek wartości zielonych certyfikatów również wpływa negatywnie na koszty energii. Chociaż ceny na aukcjach prowadzonych przez Urząd Regulacji Energetyki (URE) w ubiegłym roku były korzystne, nie oznacza to, że przyszłe aukcje będą oferować równie atrakcyjne warunki. Należy pamiętać, że planowane są one jedynie do 2027 roku.
Sytuacja z kontraktami zakupu energii, tzw. Power Purchase Agreement (PPA), jest podobna. Zawarcie takiego kontraktu z przedsiębiorstwem umożliwia sprzedaż energii oraz zwiększa szanse na uzyskanie kredytu bankowego niezbędnego do budowy farmy fotowoltaicznej. Jednakże nie zapewnia gwarancji stopy zwrotu z inwestycji.
Inwestorzy powinni zatem z dużą uwagą analizować różne opcje oraz bieżące warunki rynkowe, aby zoptymalizować korzyści z inwestycji w odnawialne źródła energii i zminimalizować potencjalne ryzyko związane ze zmiennymi cenami energii oraz wartością zielonych certyfikatów.
W niniejszym artykule, na przykładzie, przeanalizujemy, co należy wziąć pod uwagę, aby zysk z fotowoltaiki cyklicznie zasilał portfel inwestora.
Wykres 1. Ceny energii elektrycznej w UE.
Źródło: mBank
Wykres 2. Cena zielonych certyfikatów w Polsce.
Źródło: Trigon DM
Mając na uwadze zmienność cen energii, czyli jednak będąc w jakiś sposób świadomym ryzyka, może przystąpić do procesu inwestycyjnego.
Pierwszym etapem jest wybór gruntu – najczęściej dzierżawi się go, nawet na 25-30 lat, bo taka jest trwałość paneli fotowoltaicznych, biorąc pod uwagę niewielką degenerację roczną, poniżej 0,5% sprawności początkowej.
Farma fotowoltaiczna to wielkopowierzchniowa instalacja skupiająca setki, a nawet tysiące modułów PV. Jej moce mieszczą się zazwyczaj w zakresie od 0,5 MWp do 5 MWp.
W tej analizie skupimy się na farmie o mocy 1 MWp, zdolnej do produkcji od 1000 do 1150 MWh energii rocznie, w zależności od lokalizacji i zastosowanej technologii. Budowa takiej farmy to koszt około 3,0 mln zł. Chociaż przed pandemią ceny farm malejące, w trakcie pandemii oraz późniejszej wojny zaczęły rosnąć. Obecnie ceny stabilizują się, ale koszty technologii i budowy to ważne zmienne w naszym modelu. Farma o tej mocy wymaga też terenu o powierzchni około 1,5 ha o szerokości minimum 40 m i odpowiedniej ekspozycji na słońce, bez zacienienia przez drzewa czy budynki. W Polsce najwyższe nasłonecznienie mamy w województwie lubelskim, choć różnice w całym kraju są niewielkie. Każde województwo oferuje odpowiednie warunki. Dostęp do farmy powinien zapewniać utwardzona droga publiczna.
Przy budowie farmy fotowoltaicznej od podstaw, wybór odpowiedniego gruntu do dzierżawy wiąże się z koniecznością przejścia przez określone procedury. Jeśli planuje się budowę na powierzchni powyżej 1 ha, niezbędne jest uzyskanie decyzji środowiskowej, którą wydaje odpowiednio wójt, burmistrz, lub prezydent miasta. Równie kluczowe jest zaznajomienie się z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, dostępnym w urzędzie gminy, aby sprawdzić, czy wybrany teren może być wykorzystany pod farmę fotowoltaiczną. W przypadku braku planu dla danego terenu konieczne jest uzyskanie warunków zabudowy. Są one wydawane przez gminę na indywidualny wniosek, a cały proces może zająć do 69 dni od złożenia wniosku.
Do działania farmy niezbędne jest jej przyłączenie do sieci na podstawie warunków przyłączenia. Wniosek o możliwość przyłączenia planowanej farmy PV do sieci należy złożyć do jednego z pięciu Operatorów Sieci Dystrybucyjnej. Są to firmy: PGE, Energa, Enea, Tauron (przyłączenia do sieci średniego napięcia) oraz Spółka PSE (sieci wysokiego napięcia). To najbardziej czasochłonna sprawa, gdyż oczekiwanie to ok. 150 dni, przy czym mogą być duże opóźnienia ze względu właśnie na problemy infrastrukturalne. Dla farm o mocy powyżej 1 MW trzeba jeszcze uzyskać koncesję na wytwarzanie energii od URE.
Powyższe kroki to tylko początek procesu. Umożliwiają one złożenie wniosku o pozwolenie na budowę farmy fotowoltaicznej, który powinien zawierać również projekt inwestycji. Wnioskować można w starostwie powiatowym lub w urzędzie miasta posiadającym prawa powiatu. Oficjalny czas rozpatrzenia wniosku wynosi 65 dni, lecz może być wydłużony.
Należy również być gotowym na ewentualne wezwania do wprowadzenia korekt czy uzupełnień do złożonego wniosku.
Zysk z fotowoltaiki — kiedy inwestowanie w OZE przynosi korzyści?
Po spełnieniu wszystkich formalności można rozpocząć realizację inwestycji. Technicznie jest to proste zadanie, ponieważ istnieje wiele ekip specjalizujących się w montażu farm fotowoltaicznych. Najwięcej czasu zajmuje zgromadzenie dokumentacji i uzyskanie pozwoleń. Włączając te etapy, budowa farmy może potrwać 2,5-3 lata. Po kilku latach można oczekiwać stałego dochodu pasywnego, co jest formą długoterminowego zabezpieczenia finansowego – farma może działać przez 25-30 lat. Istnieje także możliwość zakupu udziałów w już istniejących projektach w formie crowdfundingu. Jest to interesująca opcja dla inwestorów z mniejszym budżetem.
Do obliczenia stopy zwrotu można użyć kalkulatora dostępnego na stronie farmy.pl. W przykładowej kalkulacji, przyjmując cenę z ostatniej aukcji na poziomie 375 zł/MWh i moc farmy 1 MWp, roczna produkcja energii powinna przekroczyć 1000 MWh, generując przychód na poziomie około 400 tys. zł. Przy szacunkowym koszcie inwestycji wynoszącym 3 mln zł i uwzględniając roczne koszty eksploatacji około 50 tys. zł, zysk na poziomie około 350 tys. zł daje stopę zwrotu ok. 11,7%. Czas zwrotu inwestycji przy tych parametrach wynosiłby około 9 lat.
Trzeba jednak pamiętać, że koszty inwestycji i rzeczywista cena sprzedaży energii są zmiennymi w modelu, co wprowadza element ryzyka, dodatkowo obciążonego koniecznością dopełnienia wszelkich formalności.
Inwestowanie w OZE ze wsparciem finansowym na start
Przy planowaniu kosztów inwestowania w OZE warto zwrócić uwagę na dostępne dotacje. Na lata 2021-2027 fundusze unijne oferują możliwość uzyskania dotacji oraz preferencyjnych warunków finansowania. Instytucje takie jak BGK czy PFR oferują preferencyjne pożyczki i kredyty, takie jak pożyczka na produkcję i dystrybucję energii ze źródeł odnawialnych, gdzie kwota może wynieść maksymalnie do 10 mln PLN przy oprocentowaniu od 0,5% rocznie. Dodatkowo istnieje możliwość ubiegania się o dofinansowanie kosztów do maksymalnie 30%.
Programy oferujące preferencyjne pożyczki i dotacje są różnorodne i ulegają zmianom, lecz bez wątpienia warto rozważyć dostępne opcje, gdyż mogą one znacząco zwiększyć stopę zwrotu z inwestycji w OZE.
Zysk w portfelu i wsparcie na start — inwestycje w OZE będą zwracały uwagę
Inwestowanie w OZE, a w szczególności w farmy fotowoltaiczne, jest aktualnie jednym z bardziej atrakcyjnych i potencjalnie zyskownych przedsięwzięć. Może być interesującą opcją dla osób poszukujących efektywnych form alokacji kapitału. Tego typu inwestycje nie tylko pozwalają na dywersyfikację aktywów materialnych, ale także oferują możliwość uzyskania stałego i przewidywalnego dochodu przez 25-30 lat.
Jednakże warto zaznaczyć, że obecna rentowność, przekraczająca 10%, może ulegać fluktuacjom i nie jest gwarantowana na stałe. Dodatkowo proces inwestycyjny wymaga starannego dopełnienia wszelkich formalności oraz zatroszczenia się o kwestie infrastrukturalne.
To, co może zachęcić inwestorów do lokowania kapitału w projekty fotowoltaiczne, to fakt, że w najbliższych latach możliwości inwestowania w OZE są wspierane przez różnorodne formy finansowania, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym. Fundusze unijne na lata 2021-2027 przewidują szereg programów wspierających rozwój energetyki odnawialnej, oferując dotacje, preferencyjne pożyczki i inne formy wsparcia finansowego. Co więcej, na poziomie krajowym, instytucje takie jak BGK i PFR udzielają preferencyjnych pożyczek i kredytów na realizację projektów związanych z OZE, co dodatkowo podnosi atrakcyjność takich inwestycji.
Dla inwestorów zainteresowanych inwestowaniem w farmy fotowoltaiczne istotne jest śledzenie aktualnych możliwości finansowania oraz bieżące monitorowanie zmian w przepisach i dostępnych formach wsparcia, aby maksymalizować potencjalne korzyści z inwestycji w OZE. Zachęcamy do śledzenia naszego nowego cyklu, w którym przyglądamy się inwestowaniu w OZE.
