Dofinansowania OZE w Polsce stały się kluczowymi elementami strategii inwestycyjnej wielu podmiotów, zarówno indywidualnych, jak i biznesowych, zmierzających ku zielonej energetyce. Polskie wsparcie finansowe i regulacje prawne coraz mocniej sprzyjają rozwojowi energetyki odnawialnej, wpisując się w szeroki kontekst polityki ekologicznej Unii Europejskiej. To zagadnienia, które inwestor przygotowujący się do inwestycji w OZE, powinien mieć na uwadze.
Zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorstwa mogą skorzystać z licznych opcji wsparcia w ramach polskich, a także unijnych programów. Zainwestowanie w zieloną energię jest nie tylko ekologiczne, ale dzięki różnorodnym instrumentom finansowym, również ekonomiczne i łatwiej dostępne niż kiedykolwiek wcześniej.
Dofinansowanie OZE odgrywa także kluczową rolę w rozwoju tej branży, wspierając inwestycje zarówno na etapie instalacji, jak i eksploatacji systemów fotowoltaicznych. Warto poznać propozycje płynące z instytucji państwowych, prywatnych i unijnych.
Dofinansowania OZE – wachlarz wsparcia nie tylko na start
Sposobów dofinansowania OZE, jak również różnego rodzaju ulg i zachęt, jest wiele. Warto spojrzeć na tę kwestię od strony ogólnej, grupując różne formy finansowania ze względu na podział na grupy interesariuszy: banki, gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i firmy energetyczne.
Rodzaje finansowania przedstawia poniższa tabela.
Tabela 1. Instrumenty finansowania OZE dostępne w Polsce.
Źródło: Finansowanie inwestycji w OZE przez polskie banki, prof. Jajuga, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.
Dofinansowania OZE – ulgi i wsparcie na początku inwestycji
Wspieranie konsumentów i producentów energii z odnawialnych źródeł energii (OZE) przez państwo rozpoczyna się już na etapie rozliczeń z fiskusem.
Jednym ze sposobów wsparcia jest ulga termomodernizacyjna, dostępna dla właścicieli oraz współwłaścicieli domów jednorodzinnych. Umożliwia ona odliczenie od dochodu wydatków na materiały, urządzenia i usługi związane z przedsięwzięciami termomodernizacyjnymi, w tym całkowitą lub częściową zmianę źródeł energii na odnawialne, obniżając tym samym należny podatek. Ulga dotyczy rozliczeń na zasadach ogólnych, ryczałtowych oraz liniowych, z limitem odliczenia do 53 tys. zł.
Innym rozwiązaniem jest preferencyjny podatek VAT, ustalony na poziomie 8%, dla osób wykorzystujących energię wyprodukowaną przez własne instalacje fotowoltaiczne na potrzeby gospodarstwa domowego. Preferencyjna stawka dotyczy instalacji montowanych zarówno na dachach, jak i na gruntach, ale obwarowana jest dodatkowymi warunkami, takimi jak posiadanie domu o powierzchni użytkowej do 300 m² lub mieszkania do 150 m². Warto jednak podkreślić, że warunki te są na tyle elastyczne, że obejmują większość klientów indywidualnych. Również rolnicy, którzy zużywają energię z instalacji do pokrycia potrzeb energetycznych swojego gospodarstwa, mogą skorzystać z obniżonej stawki VAT.
Innowacyjność i badania także ze wsparciem finansowym
Z kolei, z myślą o stymulacji innowacyjności w gospodarce, wprowadzono ulgę na działalność badawczo-rozwojową. Jak informują strony rządowe, „wszyscy przedsiębiorcy, niezależnie od wielkości prowadzonej firmy, prowadzący działalność badawczo-rozwojową, mogą korzystać z dodatkowego odliczenia od podstawy opodatkowania w wysokości 100% kosztów kwalifikowanych. W przypadku podatników posiadających status centrum badawczo-rozwojowego, wysokość odliczeń może wynosić nawet 150% kosztów kwalifikowanych”.
Co więcej, na szczeblu lokalnym, wsparcie może przyjmować formę ułatwień w uzyskiwaniu niezbędnych pozwoleń oraz dostępie do odpowiednich lokalizacji na realizację projektów w zakresie odnawialnych źródeł energii (OZE).
Dofinansowania OZE w ramach rządowych funduszy
Poza ulgami, inwestorzy zainteresowani projektami inwestycyjnymi OZE w Polsce mogą liczyć na wsparcie finansowe z różnych programów i funduszy.
Jednym z kluczowych programów dofinansowujących jest „Mój Prąd”. W kwietniu rozpoczęła się piąta edycja programu, określana jako „Mój Prąd 5.0”, gdzie proces aplikacyjny jest otwarty i wnioski są obecnie rozpatrywane. Choć przewidywany czas oceny wniosku wynosi 120 dni, nie jest to czas gwarantowany. Program ten oferuje maksymalne dofinansowanie 50% kosztów kwalifikowanych mikroinstalacji, jednak nie więcej niż 6 tys. PLN. Istnieje także możliwość zdobycia dodatkowego wsparcia finansowego na zakup urządzeń dodatkowych, takich jak pompy ciepła czy magazyny energii, gdzie kwota dofinansowania może znacząco wzrosnąć.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) prowadzi kilka programów, które mogą być szczególnie atrakcyjne:
- Program Prosument: Kierowany zarówno do osób prywatnych, jak i przedsiębiorstw, oferuje dotacje oraz pożyczki na instalację mikroinstalacji OZE, wspierając tym samym rozwój prosumentów – podmiotów produkujących energię dla własnych potrzeb.
- Program Czyste Powietrze: skierowany jest głównie do właścicieli i współwłaścicieli jednorodzinnych budynków mieszkalnych oraz lokali mieszkalnych wydzielonych w budynkach jednorodzinnych z wyodrębnioną księgą wieczystą, którzy nie przekraczają progu dochodowego 100 000 zł rocznie. W ramach tego programu możliwe jest uzyskanie dofinansowania na takie działania jak wymiana źródeł ciepła na bardziej ekologiczne czy przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych. Należy jednak podkreślić, że ograniczenie dochodowe może wykluczyć pewną grupę gospodarstw domowych z możliwości skorzystania z programu.
Również na szczeblu lokalnym, Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oferują wsparcie dla różnych projektów z zakresu OZE, zazwyczaj dostosowane do specyficznych potrzeb i możliwości danego regionu. Rodzaje wsparcia, kryteria i dostępność środków mogą się różnić, więc warto bezpośrednio sprawdzać oferty funduszy w konkretnym województwie.
Polska również korzysta ze wsparcia na poziomie unijnym. Przykładowo, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko oferuje fundusze na projekty z zakresu ochrony środowiska, w tym projekty dotyczące OZE, zwiększające efektywność energetyczną oraz poprawiające jakość powietrza.
Co więcej, Ustawa o OZE definiuje zasady wspierania produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w tym mechanizm aukcji zielonej energii, który umożliwia inwestorom sprzedaż wyprodukowanej energii na preferencyjnych warunkach.
Dofinansowania i ulgi są dostępne na różnych etapach realizacji projektów OZE, zaczynając od fazy projektowej, przez zakup i instalację urządzeń, aż po ich eksploatację. Zawsze jednak warto pamiętać o regularnym sprawdzaniu najnowszych informacji i zmian w programach wsparcia, aby skorzystać z najlepszych dostępnych opcji.
Wsparcie finansowe dla większych inwestycji – gdzie i po co szukać dofinansowania OZE?
Przede wszystkim warto sięgnąć do funduszy unijnych. UE, której cele klimatyczne są bardzo ambitne, akurat na transformację energetyczną nie żałuje środków. Dofinansowania w 2023 roku są udzielane z budżetu Unii Europejskiej na lata 2021–2027, podczas gdy 2022 rok był przejściowy, a więc część środków znajdowała źródło w poprzednim budżecie. Aby przyspieszyć transformację, na projekty z zakresu OZE teraz przeznaczone jest jeszcze więcej środków. Dla Polski przewidziane jest 76 mld EUR, czyli 350 mld PLN, z czego duża część alokowana będzie na transformację energetyczną. Do tego w perspektywie jest odblokowanie 35 mld EUR z KPO, z czego nawet 60% może dotyczyć wydatków na OZE.
Mając odpowiednie finansowanie, Polska może rozwijać programy wsparcia dla przedsiębiorców. Najbardziej znany i najdłużej istniejący jest program Energia Plus. Dofinansowanie w tym programie odbywa się na zasadzie pożyczki w kwocie od 0,5 do nawet 500 mln PLN na jednego beneficjenta, która może pokrywać do 85% kosztów kwalifikowanych. Pożyczka może zostać udzielona maksymalnie na 15 lat. NFOŚiGW umożliwia umorzenie 10% wypłaconej kwoty, jednak nie więcej niż 1 mln zł. Oprocentowanie takiej pożyczki ustalono na WIBOR3M + 50 pb., czyli są to bardzo preferencyjne warunki, porównywalne do kosztu finansowania się Skarbu Państwa. Wnioski należy składać za pośrednictwem NFOŚiGW do końca 2024 r.
Pożyczki preferencyjne to jedno, ale razem z nimi można pozyskiwać dodatkowe bezzwrotne wsparcie. Podobnie jest z projektem Przemysł energochłonny – OZE. Beneficjenci mogą starać się o pożyczkę do 100% kosztów kwalifikowanych w wysokości od 5 do 300 mln zł. Co więcej, istnienie możliwość uzyskania dopłaty do fotowoltaiki dla firm w 2023 roku w formie premii wynoszącej nawet 30% otrzymanego kredytu.
Dotacje OZE – pomoc ze strony banków
Inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE) zdobywają na popularności w Polsce, nie tylko z uwagi na ekologiczne korzyści, ale także dzięki dostępnemu wsparciu finansowemu.
Banki komercyjne, takie jak PKO BP, BNP Paribas, Pekao S.A. czy Bank Ochrony Środowiska (BOŚ), opracowały dla klientów indywidualnych oraz przedsiębiorstw oferty ekopożyczek oraz kredytów inwestycyjnych ukierunkowanych na projekty z zakresu OZE. Mając na uwadze dynamikę zmieniających się warunków finansowania, zaleca się bieżące śledzenie ofert poszczególnych banków, aby skorzystać z najkorzystniejszych opcji.
Ulgi i zachęty podatkowe mogą obniżyć koszty inwestycyjne, jednak to preferencyjne warunki finansowania stają się kluczowym elementem wsparcia większych projektów. Z perspektywy przedsiębiorców, jak zauważa prof. Krzysztof Jajuga, najbardziej opłacalnymi źródłami finansowania inwestycji, ze względu na relatywnie niski koszt kapitału oraz korzyści podatkowe, są kredyty bankowe, pożyczki oraz dotacje. Warto również zwrócić uwagę na formy hybrydowe finansowania, takie jak kapitał własny wspierany kredytem.
Kredyty i gwarancje w zasięgu ręki
Banki, takie jak BNP Paribas, opracowały dedykowane produkty finansowe dla inwestorów w OZE. Na przykład, „Kredyt Inwestycyjny Zielona Energia” oferowany przez wspomniany bank może być udzielany na okres nawet do 15 lat, z możliwością 2-letniej karencji w spłacie. Szczegóły i warunki takiego kredytu ustalane są indywidualnie, dostosowując ofertę do specyfiki i potrzeb danego przedsięwzięcia.
Z drugiej strony, Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) proponuje wsparcie dla przedsiębiorstw w ramach programu gwarancyjnego Biznesmax, umożliwiając uzyskanie bezpłatnej gwarancji spłaty do 80% wartości kredytu, w kwocie do 2,5 mln euro, z okresem obowiązywania gwarancji do 20 lat. Wprowadzenie takiej gwarancji może skutkować obniżeniem oprocentowania kredytu w banku komercyjnym, poprzez zminimalizowanie ryzyka kredytowego dla banku.
Sektor bankowy w Polsce coraz pozytywniej odnosi się do finansowania projektów OZE, zwłaszcza tych, które zawierają długoterminowe zabezpieczenia przepływów finansowych poprzez gwarancje cen z systemu aukcyjnego lub umowy zakupu energii (PPA, cPPA).
Dzięki temu inwestorzy mogą skorzystać z różnorodnych form wsparcia, konieczne jest jednak gruntowne zrozumienie dostępnych opcji oraz prowadzenie dogłębnej analizy opłacalności wybranej technologii OZE, tak jak fotowoltaiki, na którą skupiają się liczne analizy i raporty dotyczące rentowności.
Dostępność dofinansowania OZE zachęca do inwestycji
Żyjemy w Europie, jesteśmy częścią UE, a to powoduje, że część procesów jest łatwiej importowana na polski grunt. Tak właśnie jest z inwestycjami w OZE. I tak też jest z finansowaniem, którego znaczną część zapewniają fundusze unijne. W tekście przedstawiono możliwości finansowania projektów OZE ze szczególnym uwzględnieniem najpopularniejszej fotowoltaiki, jakie stoją przed osobami fizycznymi potrzebującymi OZE na własne domowe potrzeby, jak i przed przedsiębiorcami i inwestorami chcącymi na OZE zarabiać.
Z analizy wynika, że preferencyjnych dotacji, zachęt czy form kredytowania jest naprawdę dużo, a dodatkowo rozwój rynku OZE będzie stymulował wzrost popularności i dostępności form finansowania.
Jeśli interesuje Cię inwestowanie w projekty OZE — zachęcamy do śledzenia naszych analiz. Na pytania o zielone inwestycje, jak zawsze odpowiadają specjaliści. Zachęcamy do dyskusji.
